Hoe onthoud je wat je moet zeggen tijdens een presentatie?
Een tweeduizend jaar oude truck.
Niet teveel op je slides zetten. Allemaal goed en wel. Maar hoe moet je dan onthouden wat je te zeggen hebt?
Een spreker vooraan op het podium met cheatcards in zijn hand komt al snel onzeker over en alles wat je wil zeggen gewoon op je slides dumpen is echt geen optie. De beste manier om de aandacht van je publiek kwijt te spelen is je slides overladen met informatie.
Enter het Oude Romeinse rijk. We hebben veel geleerd van de Romeinen, maar dat ze ons konden leren hoe we op een efficiënte manier onze presentaties kunnen onthouden, daar denk je in eerste instantie niet aan. Of het volgende verhaal honderd procent de waarheid is, durf ik te betwijfelen, maar het legt een mooie techniek bloot om je te helpen je presentaties te onthouden en te structureren: de techniek van de Romeinse Zuilen.
Hoe Cicero uren en uren kon spreken in de Romeinse Senaat zonder nota’s of slides
Het verhaal gaat als volgt: Cicero, de grote Romeinse spreker, kon in de senaat uren en uren na elkaar spreken. En waarom was dat bijzonder? Hij had niets bij. Geen nota’s, geen papieren en al helemaal geen slides of powerpoint. En wat was nog vreemder? Hij praatte uren en uren aan één stuk en het moet blijkbaar nog boeiend zijn geweest ook.
Ik kan het het me nu nog moeilijk voorstellen dat iemand uren en uren aan een stuk blijft boeien. Maar goed, volgens het verhaal hingen de mensen al die uren aan zijn lippen. Na zijn betoog kwamen de bewonderaars naar hem toe.
‘Cicero, hoe komt het dat je zo lang kan praten zonder enige notitie, zonder iets op te schrijven, zonder cheatcards?’
Cicero streek door zijn baard (literaire vrijheid, ik heb geen idee of de man een baard had) en zei: ‘Dat is niet zo moeilijk. Jullie zien dat ik door de ruimte loop als ik presenteer. Ik loop rond door de senaat en als ik bij een zuil kom. Stop ik, en dan doe ik een bepaald verhaal. Bij de eerste pilaar praat ik bijvoorbeeld over taxen en bij de tweede pilaar praat ik over het voedseltekort.’
Dus op voorhand wist Cicero welk verhaal hij zou vertellen bij welke pilaar. Op voorhand visualiseerde hij zich de ruimte van de senaat en het pad dat hij zou afleggen tijdens het vertellen van zijn verhaal. De zuilen zorgden voor een structuur in zijn verhaal en voor een houvast.
En zo onthield Cicero hoe hij alles moest volpraten.
Hoe Romeinse Zuilen je presentatie zullen structureren
We zeiden al vaker dat je geen data dump op je slides mag zwieren. Dump je brein tijdens een brainstorm leeg op een blad papier (en niet op je slides!) en begin van daaruit te structureren en te schrappen. Probeer uit de 50 concepten die op je blad papier staan, vijf tot zes gemeenschappelijke thema’s te halen. Cluster alle concepten in vijf tot zes clusters.
Je hebt nu je vijf of zes Romeinse Zuilen.
Als je ideeën hebt die op geen enkele manier in de vijf of zes Romeinse zuilen passen die je net hebt opgesteld, vraag jezelf dan af of het wel relevante ideeën zijn. Waarschijnlijk zal je ze gewoon mogen schrappen. Schrap maar!
Als alle Roman Colums zijn opgesteld en al je ideeën een plekje hebben gevonden: denk dan eens na over een structuur en een flow. In welke volgorde ga je de zuilen plaatsen. Wat is hun onderling verband en waar heb je het eerst over?
En dan, als je Romeinse Zuilen zijn opgesteld en je core concepts in een goede structuur voor je op tafel liggen, dan kan je slides beginnen maken.
En hoe maak ik dat? Zo’n Romeinse Zuil in powerpoint?
Het enige wat je moet doen is een slide maken die je een aanzet geeft om een bepaald verhaal te beginnen vertellen.
En doe dat alsjeblieft niet door die slide vol te steken met notities (we hameren hier nogal veel op dat punt merk ik, maar het is dan ook erg belangrijk). Cicero deed dat ook niet. Hij had niets bij en hij wordt geëerd als de grootste Romeinse spreker aller tijden. Niet omdat hij een fancy powerpointpresentatie had, maar omdat hij kon spreken.
Cicero zag de eerste zuil in de senaat en begon te praten en dat moet jij ook doen. Neem een slide en zet er een foto op die je voldoende triggert om je verhaal te vertellen. Je mag een paar woorden als geheugensteun aan de foto toevoegen. Maar vertel een verhaal.
Je komt zo veel natuurlijker over want je leest geen slides af en je komt minder in de verleiding om naar de slides te beginnen kijken en het publiek de rug toe te draaien. Er staat naast een foto en een paar woorden niets meer op je slides, dus je moet er niet naar kijken.
Maar, maar… wat als ik toch vergeet waar ik over wil praten?
Je moet niet direct met het ideaalbeeld beginnen als je dat niet ziet zitten. Probeer de volgende keer de techniek van de Romeinse Zuilen al eens toe te passen om je presentatie te structureren:
- Zoek vijf tot zes sleutelconcepten en bouw je slides daar rond op.
- De eerste keer mag je dus gerust nog wat meer tekst op je slides zetten.
- Probeer bij je volgende presentatie elke keer minder en minder tekst op de slides te zetten. Tot je overblijft met het hoogstnoodzakelijke: een zuil zonder notities.
Goed, enkel een alleen een foto zal niet altijd lukken. In onderzoek zijn grafieken en getallen immers vaak belangrijker dan wat er wordt gezegd. Maar zet dan de grafiek centraal als Romeinse Zuil en praat er over. Weersta de drang om al je conclusies al mee op de slide te zwieren.
Kijk: als Cicero met die techniek uren en uren boeiend kon praten, dan moet het ons toch lukken om op die manier een half uur tot een uur boeiend te vullen?
Extra: eigenlijk is PechaKucha een presentatieformat dat zich hier goed toe leent. Als je vijf zuilen(key concepts) hebt, neem dan vier foto’s per concept . Het is in het format van PechaKucha sowieso niet slim om veel tekst op slides te zetten omdat het publiek te weinig tijd heeft om het te lezen.