Is er leven na je PhD?

10 mei, 2018 Door Hans Van de Water

PhD-life

‘Het is hopeloos,’ zegt Fons Leroy, directeur van de Vlaamse Arbeidsbemiddelingsdienst VDAB, nadat hij met enkele doctoraatsstudenten heeft gesproken. ‘Ze hebben geen netwerk.’ Als wetenschapper moet je niet alleen goed zijn in je onderzoek, maar ook je kennis weten te vertalen naar een publiek dat iets voor jou kan betekenen. Hoe doe je dat? Door drie principes toe te passen.

Het aantal doctoraatsstudenten is de afgelopen tien jaar enorm toegenomen. Daarvan blijft gemiddeld amper 20% werken aan de universiteit (cijfers voor Vlaanderen). De overige 80% stroomt door naar de arbeidsmarkt.

Ben je zelf PhD, of heb je plannen om een doctoraat aan te vatten? Bereid je dan maar best nu al voor op het leven na je doctoraat, zelfs al blijf je aan de slag aan de universiteit.

Want wat heb je sowieso nodig?

De steun van anderen, om je project verder te kunnen ontwikkelen;
Nieuwe ideeën en feedback, om de juiste stappen te zetten;
Financiering of een contract, om je dagelijkse boterham te kunnen blijven smeren.

Wie kan je dit geven? Meestal niet je directe collega’s. Je moet dus uit je vertrouwde cirkel breken en mensen weten te enthousiasmeren die iets voor jou kunnen betekenen.

Hier volgen drie principes die je helpen om een productieve toekomst uit te bouwen:

Durf je idee te vermarkten

Een Indische onderzoeker kwam me na een workshop om raad vragen. Een bedrijf was erg geïnteresseerd in een techniek die hij tijdens zijn doctoraat had ontwikkeld. Hij liet me zijn slides zien die hij had getoond aan de directie van het bedrijf. De informatie was erg technisch en gedetailleerd.

‘Zou je zelf graag werken voor dat bedrijf en jouw techniek daar verder op punt stellen?’ vraag ik hem. ‘Ja!’ antwoordt hij overtuigd. ‘Heb je in jouw presentatie dan ook aangegeven hoe jouw techniek een verschil kan maken voor het bedrijf en welke rol jij daarin zou kunnen spelen?’ Hij kijkt me verbaasd aan. ‘Euh, nee.’

Wat is het resultaat? Het bedrijf is wel geïnteresseerd, maar ziet niet goed in wat het concreet met de techniek kan doen. De kans is groot dat het contact nergens toe leidt, of dat het bedrijf iemand anders zoekt om ermee aan de slag te gaan. Een gemiste kans dus. Jij moet ervoor zorgen dat je jouw idee kunt vermarkten en dat je waarde creëert voor de andere partij. Durf te onderhandelen en te tonen dat je iets waardevols in handen hebt, waar je beide beter van kunt worden.

Het gaat niet om jou, maar om hen

Hoe breng jij je werktijd meestal door? Waarschijnlijk in je eentje, achter je laptop, in het labo of met je neus in dikke boeken. De wereld die je het best kent, is die van je onderzoek. Zelfs in je slaap droom je erover. Je kan uren vertellen over wat je dag in dag uit doet. Maar het is vaak ontnuchterend te merken dat zo goed als niemand daarin is geïnteresseerd. Zwijg je dan maar beter? Nee.

Een belangrijke eerste stap: vertrek vanuit de anderen. Dat kan het publiek zijn, tijdens een presentatie, of iemand die je tijdens een receptie aanspreekt. Waar is die in geïnteresseerd? Wat zoekt die? En hoe kan jouw kennis of ervaring interessant zijn voor hem of haar?

Deel in de eerste minuut al meteen een interessant inzicht, een nuttige toepassing of gewoon een leuk weetje. Op die manier prikkel je de interesse van die andere. Je opent de deur naar meer, zodat je nadien verder kunt vertellen over je onderzoek. Blijf je echter hangen in je wolk van ‘me, myself and my research’, dan haakt het publiek meteen af.

Maak jezelf zichtbaar

Ga je naar een conferentie, zoek dan goed uit wie er aanwezig zal zijn en wat die voor jou zou kunnen betekenen. Het is makkelijker om tijdens de koffiepauzes aan de onderzoekers te klitten die je sowieso al kent, maar die contacten leveren je waarschijnlijk niet veel op. Stap dus naar nieuwe personen en ga op zoek naar wat je voor elkaar kunt betekenen. Overhandig je businesskaartje en nodig die persoon uit op LinkedIn.

Zorg ervoor dat je ook online zichtbaar bent. Wat verschijnt er als mensen je naam intypen op Google? Helemaal niets, een paar Facebookfoto’s van een wild feestje of een vrijwel lege LinkedInpagina? Niet meteen overtuigend. Een gemiste kans dus bij een misschien wel toekomstige werkgever.

Je LinkedInpagina moet tonen wat jij voor anderen kunt betekenen. Vraag mensen uit je netwerk om een aanbeveling, die je dan publiceert. Laat zien dat je niet enkel in staat bent om een wetenschappelijke paper te schrijven, maar dat je bijvoorbeeld hebt deelgenomen aan public speaking events, zoals de Vlaamse PhD Cup of de Wetenschapsbattle.

Niemand zit te wachten op een wereldvreemde onderzoeker

En ja, het kost je waarschijnlijk moeite om een gesprek aan te knopen met iemand die je nog niet kent. En ja, het vergt durf om te vertellen dat je met je onderzoek kanker bestrijdt, terwijl je in jouw ogen eigenlijk alleen maar een enzym bestudeert. Maar je wil voor jezelf toch kansen creëren om je onderzoek verder te ontwikkelen en een fijne job te vinden?

Wij kunnen je helpen om jouw onderzoek te vertalen naar een helder en overtuigend verhaal, afgestemd op jouw doelpubliek. Zodat Fons Leroy op een volgende receptie aan een Vlaamse universiteit kan zeggen: ‘Ongelooflijk! Die PhD’s gaan grootse dingen bereiken!’