Online presenteren: hoe begin je eraan?

Door

Alle meetings, lessen en conferenties zijn momenteel opgeschort. Gelukkig bestaan er online tools waarmee we vanop afstand toch met elkaar kunnen blijven communiceren.

Maar een online presentatie geven is nog net iets anders dan voor een echt publiek spreken. Hoe begin je eraan? Hoe zorg je dat je boodschap blijft hangen en je publiek volhoudt tot het einde?

Er bestaan verschillende vormen van online presenteren: met of zonder slides, al dan niet met je hoofd in beeld of met een publiek dat wel of niet live kan reageren. Maar twee elementen zijn er altijd: je stem en de inhoud die je vertelt.

Wat echt telt is je verhaal dat moet blijven hangen bij je publiek

De tips die we je hier geven focussen op de inhoud van je presentatie en hoe je jouw boodschap best overbrengt. Want daar gaat het vaak mis. Sprekers zijn vooral bezig met de keuze van software, terwijl ze hun inhoud weleens uit het oog verliezen. Maar wat echt telt is je verhaal dat moet blijven hangen bij je publiek. En daar helpen we je graag bij, met of zonder Coronavirus.

Wat maakt online presenteren dan anders?

Ten eerste is je online publiek veel sneller afgeleid. Want de ene persoon ligt misschien met haar laptop op bed te ontbijten, terwijl de andere de sofa deelt met zijn spelende peuter. Wat gebeurt er als het even wat saaier wordt? Dan klikken ze naar de nieuwssite om het aantal besmettingen te volgen, of ze checken snel even hoeveel likes hun foto van de lege supermarktrekken op Instagram heeft gehaald. Je moet dus nóg veel meer je best doen om hun aandacht te trekken!

Ten tweede spreek je tegen een cameralens in plaats van een fysiek publiek. Je moet je dus inbeelden dat er een publiek voor je zit, maar je kunt op hun gezichten helemaal niet aflezen of ze snappen wat je zegt en of ze het boeiend vinden. Hoe langer de presentatie duurt, hoe meer energie het zal kosten om te blijven focussen. Je zult dus nóg veel beter voorbereid moeten zijn!

Wij bieden de komende weken onze workshops ook online aan. De software die we daarvoor gebruiken is Zoom.  

3 gouden regels

We weten dat je weinig tijd hebt om je online presentatie voor te bereiden, maar houd alsjeblief rekening met de volgende regels. Ze maken het verschil tussen succes of mislukken.

  1. Start met een plan. Je hebt een goed doordachte structuur nodig die je publiek stap voor stap meeneemt doorheen je verhaal. Zonder plan loop je hopeloos verloren. Dit is niet het moment om zomaar wat uit je mouw te schudden.
  2. Prikkel, tot op het einde. Maak je presentatie spannend, gebruik cliffhangers en beloon je publiek regelmatig voor hun aandacht, door hen een concreet inzicht mee te geven of door bijvoorbeeld aan je studenten te vertellen wat ze echt moeten kennen.
  3. Houd het zo kort mogelijk. Een normale les duurt misschien 60 minuten, maar zo lang houd je het online niet vol. Focus op de essentie. Kun je het in tien minuten vertellen? Doe dat dan en verwijs bijvoorbeeld naar een aanvullende tekst met achtergrondinfo die ze kunnen downloaden. Of deel je les op in kortere onderdelen van telkens een paar minuten, die je dan apart online plaatst.

Aan de slag in 4 stappen

Stap 1: kies je doel.

Wat wil je bereiken met je presentatie en bij wie? Stel dat je een online presentatie voorbereidt voor studenten over piekeren. Wil je dan dat ze de definitie en de tien vormen van piekeren onthouden? Of is het de bedoeling dat ze piekergedrag bij zichzelf leren herkennen en handvaten krijgen om er zelf iets aan te doen?

Afhankelijk van je doelstelling zal je presentatie er heel anders moeten uitzien. Begin dus eerst met een duidelijk doel te kiezen dat relevant is voor je doelgroep. Misschien heb je meerdere doelen, maar kies één hoofddoel. En: schrap de dingen die niet strikt bij dat hoofddoel passen. Die moeten niet in je online les.

Stap 2: neem een wit blad en werk je structuur uit.

In je presentatie heb je drie delen: een intro, een midden en een slot.

De intro dient om je publiek te prikkelen en om heel kort te schetsen wat je hen zult geven. Laat zien wat het achterliggend probleem of de uitdaging precies is, welke oplossing je daarvoor hebt en waarom dit relevant is.

Neem het voorbeeld van piekeren:

‘Dit is Nico, student eerste bachelor Rechten. Hij doet ’s nachts geen oog dicht omdat hij ligt te piekeren. Het is uit met zijn vriendin, zijn geld is op en hij vreest dat hij zal buizen. Hij weet niet meer wat te doen. X% van alle studenten heeft last van piekeren. Maar wist je dat je dankzij een aantal eenvoudige technieken er zelf iets aan kunt doen? Deze technieken ga ik je in de volgende tien minuten aanleren.’

Na deze intro kun je jezelf kort voorstellen en overgaan naar het middenstuk. Kies bij voorkeur drie punten waar je dieper op wil ingaan.

Bv. 1) waarom is piekeren zo’n probleem? 2) Drie technieken om zelf mee aan de slag te gaan 3) Hoe bouw je een routine op?

Geef deze structuur ook mee aan je publiek zodat ze weten wat er zal volgen en kom er af en toe op terug.

Op het einde geef je nog een keer je hoofdboodschap mee en waarom ze relevant is voor je publiek. Het is fijn als je kunt eindigen met de aandachtstrekker waarmee je bent begonnen. Vertel bijvoorbeeld dat Nico dankzij deze technieken van zijn slaapprobleem is afgeraakt.

Stap 3: houd het boeiend.

Je structuur heb je al, maar hoe zorg je ervoor dat je publiek tot op het einde de aandacht erbij houdt?

  • Ga op zoek naar wow-factoren, wat al in een eerder artikel aan bod kwam. Probeer elke nieuwe stap te starten met een wow-factor. Of zoek een tegenstelling.
  • Vat na elke tussenstap samen wat je hebt gedaan en wat de volgende stap is. Zo kan je publiek opnieuw volgen, zelfs al is je boodschap complex of waren ze even afgeleid.
  • Stel regelmatig vragen, zoals ‘Herken je dit?’, ‘Hoe zou jij dit oplossen?’ of ‘Hoe kunnen we dit in de praktijk brengen?’

Stap 4: oefen!

Omdat online presenteren toch heel anders is dan voor een groep staan, is het belangrijk om vooraf te oefenen. Neem je presentatie al eens online op en let op de volgende elementen:

  • Maak oogcontact door in je camera te kijken. Enkel zo heeft je publiek het gevoel dat je hen aanspreekt. Waarschijnlijk heb je de neiging om tijdens de opname naar jezelf te kijken in het kleine schermpje, maar dan verlies je oogcontact met je publiek. Daarom kan je het schermpje beter verschuiven naar net onder de plek waar je camera op je laptop staat, zodat je steeds in de richting van je camera kijkt.
Plaats het scherm waarop je jezelf ziet onder je camera zodat je makkelijker oogcontact met je publiek maakt.
  • Gebruik je gezichtsspieren. Wist je dat je er een veertigtal hebt? Hoe expressiever je bent, hoe meer je je publiek zult weten te boeien en aanspreken om te blijven luisteren. Af en toe een glimlach doet wonderen.
  • Let ook op de omgevingselementen. Je kiest best voor een sobere omgeving, zonder te veel elementen achter je die de aandacht afleiden, zoals een uitpuilende boekenkast. En zijn je kinderen thuis op het moment van je opname? Vraag hen dan om je niet te storen om hilarische scènes te vermijden.
Wil je niet gestoord worden door je kinderen? Zo kan je het ook doen. Vanessa De Wilde twitterde deze afbeelding van haar collega Giselinde Bracke, docent aan de Arteveldehogeschool.

Wil je meer leren over online presenteren?