Ben jij de Tarzan of Jane die het publiek door de jungle leidt?
‘Ik hoop u een meer transparant beeld te hebben gegeven, in de jungle van data.’
Met deze woorden rondt de befaamde economist zijn presentatie af.
De jungle van data. Een mooie metafoor. Als presentator is het inderdaad jouw taak om het publiek door de jungle te leiden. Waar de expert een netwerk van wegen ziet, is er voor de leek enkel wildernis.
Maar de spreker laat me tijdens zijn voorstelling voortdurend vallen. Lianen breken af en hij gaat er vandoor zonder nog achterom te kijken.
Genoeg metaforen. De presentatie is slecht. In de helft haak ik helemaal af. Ik heb geen zin meer om me te pijnigen en de boodschap te ontcijferen.
Jammer, want de econoom is een gekende naam, één die mooi staat op een uitnodiging. Hoeveel verlies zou hij maken door zijn publiek niet door de jungle te leiden? Ik zou het eens moeten berekenen.
Een gelijkaardig verhaal een dag voordien. Een grote delegatie buitenlandse rectoren brengt een bezoek aan België. Een bord vol presentaties over onderzoek en onderwijs. Opnieuw grote namen en opnieuw een kluwen aan data. Geen Tarzan of Jane te bespeuren.
Wat scheelt er toch?
- Slides vol tekst
Er staat zoveel tekst op de slides dat ik geen zin heb om te lezen en ook niet om te luisteren.
Oplossing: maximum 20 woorden per slide.
- Onleesbare tekst en figuren
‘Deze grafiek is ontzettend belangrijk’ zegt de spreker, maar ik kan zelfs vanop de derde rij de info niet lezen.
Oplossing: gebruik minimum lettergrootte 24.
- Te veel slides
45 slides vol tekst voor een presentatie van 20 minuten is te veel. En slides skippen geeft de indruk dat je een oud gerecht hebt opgewarmd.
Oplossing: focus op de essentie en schrap alle slides die niet essentieel zijn.
Geef me nog vijf minuten en ik kom gemakkelijk aan dertig andere problemen. Zoals sprekers die enkel naar het scherm staren, zonder het publiek aan te kijken.
Vertel ik hier iets nieuws? Nee hoor. De oplossingen die ik voorstel behoren tot ons cultureel erfgoed.
Waar gaat het dan mis?
De jungleslang fluistert het antwoord in mijn oor: empathie.
Empathie is het vermogen om in de huid van een ander te kruipen. De kunst om mee te voelen, om je in te leven in de leefwereld van een ander.
Presenteren vergt een flinke dosis empathie. Je moet je boodschap afstemmen op de behoeften en kennis van je publiek. Tijdens de presentatie moet je voortdurend polsen of het publiek nog mee is.
Maar de meeste presentatoren vertrekken vanuit zichzelf en eindigen bij zichzelf. Ze dragen een harnas dat elk contact met het publiek onmogelijk maakt.
Beste topeconoom: ik heb u nodig. Zonder uw hulp verdwaal ik in de jungle van data. Ik ben misschien niet de Jane waar u naar op zoek bent, maar wie weet zit Jane wel naast mij in het publiek. En het zou erg jammer zijn moest Jane er uiteindelijk met mij vandoor gaan, en niet met u.
Ik stop met mijn workshops over wetenschapscommunicatie. Voortaan geef ik alleen nog training in empathie. Empathie voor onderzoekers. Of nog beter: ‘Workshop: word junglegids in vijf stappen.’ Schrijf je vandaag nog in, de plaatsen zijn beperkt.
(foto slang: Geoff Gallice)