Hoeveel eten gooi jij in de vuilnisbak?
‘We gooien één derde van ons voedsel weg’ lees ik in de krant. De Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) heeft dat berekend. Eén derde! En ik vind nog meer verrassends.
Tijdens mijn workshops wetenschapscommunicatie druk ik de onderzoekers telkens op het hart hoe belangrijk het is om concreet te zijn in hun presentatie of publicatie. Anders snappen de lezers of toeschouwers de boodschap niet.
Concreet zijn als wetenschapper is een hele klus. Je hebt je immers jarenlang getraind in abstract denken en precisiewerk. Het doet je al huiveren om cijfers na de komma af te ronden. En dan moet je nog concreet zijn ook?
Laat me een voorbeeld geven. De wereld produceert jaarlijks 10 miljoen ton eetbaar afval. Doet dat iets met je? Niet echt. Pas als je hoort dat dat één derde van al het voedsel is, draait je maag ervan om.
Het gaat dus niet alleen om afronden, want 10 miljoen ton is al een afronding. Je moet het aantal vertalen naar iets dat jouw publiek kan vatten, waar mensen zich iets bij kunnen voorstellen.
Honger naar meer?
In het FAO-rapport vind je meer vergelijkingen om van te smullen.
Weet je hoeveel water er nodig is om al dat weggegooid voedsel te produceren? 250 km3. Of drie keer het volume van het Meer van Genève. Gigantisch toch?
De CO2-voetafdruk van dat voedsel is 3,3 gigaton. Hiermee behaalt voedselverspilling brons als de derde grootste CO2-uitstoter, net na de VS en China.
Waarom belandt één derde van al het voedsel nooit op ons bord?
De Britse voedselactivist Tristram Stuart geeft wel een heel concreet antwoord in zijn TED-talk.
Uit de container van een supermarkt heeft hij een pak koekjes gered. Hij houdt er negen in zijn hand. ‘Beeld je nu in dat dit het voedsel is dat we wereldwijd produceren’, roept hij op.
Het eerste koekje gaat verloren op het veld, door een tekort aan transport en bewaarinstallaties in het Zuiden.
Drie koekjes gaan naar de dieren als veevoer. Twee ervan gaan verloren in de vorm van uitwerpselen en warmte. Er blijft maar één van die drie koekjes over, namelijk het vlees voor consumptie.
Ten slotte belanden twee koekjes in de vuilnisbak van de supermarkt. Er blijven uiteindelijk nog maar vier van de negen over. Niet bijzonder efficiënt, vindt Tristram.
Heb je aandachtig gevolgd?
Volgens Tristram gooien we bijna de helft van ons voedsel weg, terwijl de FAO het heeft over één derde. Tristram gebruikt cijfers voor de consumptie in het Westen, waar we het nog een pak slechter doen dan het wereldgemiddelde.
Kunnen we er iets aan doen?
Natuurlijk! Tristram Stuart roept ons vooral op om aan de mouw van de supermarkten te trekken. In Groot-Brittannië vind je al aparte supermarktstands met ‘lelijke groenten en fruit’. Even lekker, maar minder verspilling en ook nog goedkoper.
Helpt concrete communicatie de honger uit de wereld?
Dat is wat te kort door de bocht. Maar de voorbeelden van de FAO en Tristram Stuart tonen wel aan dat concrete communicatie power food is om je boodschap over te brengen.